Orman Yangınlarından Etkilenen Çocuklara Yardımcı Olmaya Yönelik Ebeveyn Yönergeleri
Orman yangınları, fiziksel zararın yanı sıra duygusal sıkıntıya da neden olur. İnsanlar sevdiklerinin öleceğinden veya yaralanacağından korkabilir. Aile üyelerinden ayrılma, tekrar bir araya gelmeden önce saatler veya günler geçebilir. Mahalleler ve topluluklar kısa sürede tahliyeye çağrılabilir ve insanları dakikalar içinde tahliye edilip edilmeyeceği, nereye gidileceği, ne zaman ayrılacağı ve yanlarında ne getirileceği gibi konularda önemli kararlar almaya zorlayabilir.
İnsanlar evlerinin ve iş yerlerinin kurtarılıp kurtarılmadığını bilmeden günlerce barınaklarda yaşayabilir. Rutin bozulur ve kişinin güvenlik duygusu sarsılır. Aileler ve topluluklar tahliye, yerinden edilme, yer değiştirme ve yeniden inşa etme sürecinin biriken etkilerini hafife almamalıdır.
Afet sırasında ve sonrasında, aileler sevdiklerinin yaralandığını öğrenebilir. Evlerin, evcil hayvanların, çiftlik hayvanlarının ve duygusal eşyalar dahil değerli eşyaların kaybı, üzüntü ve kırılganlık duygularını artıracaktır.
Bir yangının kasıtlı olarak çıkarıldığı tespit edilirse, insanlar artan öfke ve suçlama ile boğuşurlar. Diğer travmatik olaylar gibi, orman yangınları da özel ihtiyaçları olan bireyler için özellikle zor olacaktır.
Barınma, yiyecek, su, elektrik, ulaşım, iş, okul, çocuk bakımı ve günlük rutinlerle ilgili orman yangını sonrası sorunlar, yaşamı haftalarca veya aylarca bozabilir. İnsanlar evlerini, işlerini veya işlerini kaybettiklerinde maddi sıkıntılar yaşarlar. Sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumlarından veya sigorta şirketlerinden afet yardımı isterken yeterli bilgiye sahip olmayabilirler.
Tüm bu durumların bir veya birden fazlası yaşandığı takdirde, yangınlardan aylar sonra bile stres belirtileri ortaya çıkabilir.
Çocukların orman yangınlarına ve sonrasındaki tepkileri, ebeveynlerinin, öğretmenlerinin ve diğer bakıcıların olaylar sırasında ve sonrasında nasıl başa çıktıklarından güçlü bir şekilde etkilenir.
Bilgilenme, rahatlama ve yardım ihtiyacı için genellikle bu yetişkinlere başvururlar.
Aşağıda ebeveynlerin çocuklarında görebilecekleri yaygın tepkiler yer almaktadır. Bunlar genellikle zamanla azalır, ancak bu tepkilerin muhtemel olduğunu bilmek, çocuğunuza yardım etmeye hazır olmanıza yardımcı olabilir.
Ortak Tepkiler
Kendinin ve başkalarının (evcil hayvanlar dahil) güvenliği konusunda endişe, korku ve endişe duyguları ortaya çıkabilir. Çocuklar, aile üyelerinden ayrılma konusunda artan korku ve endişelere sahip olabilirler. Küçük çocuklar ebeveynlere, kardeşlere veya öğretmenlere daha fazla yapışabilirler.
Orman yangınlarının yayılması veya yenilerinin başlaması korkusu artabilir.
Orman yangınlarını hatırlatan durumlar ve nesneler stresi artırabilir. Örneğin, yanık kokusu, siren veya helikopter sesleri, yanmış arazi ve binalar gibi…
Konsantrasyon düzeyinde azalma, artan kızgınlık hali, artan fiziksel şikayetler, Olağan aktivitelere ilgi eksikliği, Küçük çocuklarda bebek gibi konuşma, yatak ıslatma, öfke nöbetleri gibi durumlar ve ergenlerde alkol-madde bağımlılığı, kendine zarar verme davranışları gibi yüksek riskli davranışlarda artış gözlenebilir.
Çocuğuma Nasıl Yardımcı Olabilirim?
Çocuğunuzla konuşarak vakit geçirin. Bu, çocuğunuzun soru sormasının ve endişelerini ifade etmesinin uygun olduğunu bilmesini sağlayacaktır. Orman yangınları sırasında ve sonrasında sürekli değişen durumlar söz konusu olduğundan, çocukların birden fazla konuda soruları olabilir. Konuların birden fazla kez tartışılması gerekebilir. Esnek kalmalısınız ve tekrarlanan ve yeni soruları yanıtlamaya ve açıklamalar sağlamaya açık olmalısınız. Aniden tahliye etmek zorunda kalırsanız, çocuğunuza nereye gittiğinizi kısaca belirttikten sonra, güvenli alana vardığınızda sorularına cevap vereceğinizi söyleyebilirsiniz.
Soruları kısaca ve dürüstçe yanıtlamalısınız, ancak tartışılan konu hakkında çocuklarınıza fikir ve görüşlerini de sormalısınız.
Kendim İçin Yapabileceğim Şeyler
Beslenme, uyku, egzersiz ve tıbbi bakımdan yararlanmak dahil olmak üzere kendinize iyi fiziksel bakım yaptığınızdan emin olun.
Ebeveynler ve diğer bakıcılar bu süre zarfında birbirlerine destek sağlamalıdır. Bu nedenle birbirinizi dinlemekten kaçınmayın.
Önemli kararları erteleyin. Bu stresli orman yangını sonrası dönemde yaşamı değiştiren gereksiz kararlar vermekten kaçının.
Kendinize bir mola verin. Temizlik faaliyetlerini aşırıya kaçmamaya çalışın. Bu faaliyetler, ağır eşyaları kaldırmayı veya uzun süre çalışmayı içerebilir. Bu tür işleri yaparken ölçülü olmak yaralanmayı azaltabilir.
Çocuğum İçin Yapabileceğim Şeyler
Rol model ol. Afet sırasında ve sonrasındaki hayat koşullarındaki değişiklikler çocuklar için son derece stresli olabilir. Durumları nasıl ele alacaklarına dair ipuçlarını ebeveynlerinden alacaklardır. Kaotik zamanlarda sakin davranışları modellemek önemli olacaktır.
Çocuklarınızı cesaretlendirin. Çocukları uygun dinlenme, egzersiz ve diyete teşvik ederek kendilerine bakmalarına yardımcı olun. Sakin ve fiziksel aktiviteler arasında bir denge olduğundan emin olun.
Çocuklara güvende olduklarına veya güvenlikleri için sahip olduğunuz planlara dair güvence verin. Bunun bir orman yangını sırasında ve sonrasında birçok kez tekrarlanması gerekebilir. Çocuklarınızla ekstra zaman geçirmeli ve bağlantıda kalmalısınız. Oyun oynamak, birlikte okumak ya da sadece sarılmak fark etmez. Çocuklara sevildiklerini mutlaka söyleyin.
Rutinleri koruyun. Kaos ve değişimin sisi içinde bile, çocuklar yapı ve rutin ile kendilerini daha güvende ve güvende hissederler. Mümkün olduğunca günlük rutinlere bağlı kalın (yemek zamanları, yatma zamanı vb. dahil).
Beklentileri koruyun. İyi davranış ve başkalarına saygı gibi aile kurallarına bağlı kalın.
Medyaya maruz kalmayı sınırlayın. Çocuğunuzu, gazetelerdeki, internetteki veya televizyondakiler de dahil olmak üzere orman yangınlarının manzaralarına ve görüntülerine aşırı maruz kalmaktan korumanız önemlidir.
Telefon hizmeti kesintiye uğrayabileceği için iletişim zorlaşacaktır. Çocuklarınıza, arkadaşlarının ebeveynlerinin, onlara sizin tarafınızdan bakıldığı gibi baktığına dair güvence verin.
Çocukları yardım etmeye teşvik edin. Çocuklar, yardım ettiklerini hissettiklerinde daha iyi iyileşir ve baş ederler. Orman yangını sonrasında katkıda bulunabilecekleri fırsatlar bulun. Temizlik veya aile etkinlikleriyle ilgili küçük görevler verin. Çocuklar temizlik faaliyetlerinde vakit geçirdikten sonra, orman yangınları ile ilgili olmayan faaliyetler sağlayın. Bu, oyun oynamayı, kitap okumayı, kart oynamayı vb. içerebilir.
Sabırlı ol. Çocukların bu zamanlarda biraz daha sabra ve ilgiye ihtiyacı olabilir. Daha fazla dikkatleri dağılmış olabileceğinden, okul oturuma girdikten sonra ek hatırlatıcılara veya ev işleri veya ev ödevleriyle ilgili ekstra yardıma ihtiyaç duyabilirler.
Yatmadan önce destek verin. Çocuklar, özellikle yatmadan önce ebeveynlerinden ayrıldıklarında endişeli olabilirler. Öncelikle kitap okumak gibi aktivitelerle çocuğunuzla yatma saatinde daha fazla zaman geçirmeye çalışın. Küçük çocukların sizinle yatması için geçici bir düzenleme yapmak sorun değil, ancak belirli bir tarihte normal uyku düzenlemelerine geri dönecekleri anlayışıyla.
Yetişkin konuşmalarını izleyin. Yetişkin konuşmaları sırasında orman yangınları ve sonrasında neler söylendiğinin farkında olun. Çocuklar duyduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir konuda gereksiz yere korkabilirler.
Profesyonel yardım alın. Çocuklar orman yangınlarından sonra altı haftadan daha uzun süre zorluk yaşarlarsa, ebeveynler değerlendirme için bir ruh sağlığı uzmanına danışmalıdır.
Her şeyi umutlu tutun. En zor durumlarda bile, bazı olumlu yönleri belirlemek ve gelecek için umutlu olmak önemlidir. Olumlu ve iyimser bir bakış açısı, çocukların çevrelerindeki dünyadaki iyi şeyleri görmelerine yardımcı olur. Bu bakış açısı, en zorlu zamanlardan bile geçmelerine yardımcı olmanın bir yolu olabilir.
KAYNAK: The National Child Travmatic Stress Network https://www.nctsn.org/